Ege Bölgesi'nin verimli topraklarında, güneşin altında kına rengine bürünen özel bir lezzet saklıdır: Kınalı bamya. Bir diğer adıyla da Bornova bamyası olarak bilinen bu bitki, susuzluğa dayanıklılığı ve sağlık açısından sunduğu faydalarla öne çıkar. Yaz aylarının vazgeçilmez sebzesi olan Kınalı bamya, doğru tekniklerle yetiştirildiğinde bereketli sofraların baş tacı olabilir. İşte bu eşsiz bitkinin tohum ekimi ve fide yetiştirme yöntemlerine dair detaylı bir rehber:
Kınalı Bamya (Bornova) Nedir?
Kınalı bamya, Ege Bölgesi'nin sıcak ve kurak iklimine uyum sağlamış, susuz yetişebilen bir yaz sebzesidir. Güneş ışınlarının etkisiyle gövdesi kına rengine döner ve ıtırlı bir kokuya sahiptir. Orta erkenci bir çeşit olan bu bitkinin meyveleri genellikle 6-7 santimetre uzunluğundadır.
Açık Arazi Yetiştiriciliğinde Tohum Ekimi
Açık arazide Kınalı bamya yetiştirmek için doğru tohum ekimi büyük önem taşır.
- Tohum Hazırlığı: Tohum ekimine başlamadan önce tohumları 1 gün süreyle suda bekletin veya nemli bir bez arasında tutun.
- Tarla Hazırlığı: Ekim yapılacak tarlayı fazla derin olmayan bir sürümle hazırlayın.
- Karık ve Ocak Hazırlığı: 40-50 santim ara ile karıklar hazırlayın. Açılan karıklara 20-25 santim sıra üzeri mesafeyle üçer tohum ekin.
- Ekim Derinliği ve Gübreleme: Ekim derinliği 2 veya 3 santimetre olmalı. Ekim esnasında her ocağa bir avuç yanmış ahır gübresi atmak kaymak tabaka oluşumunu engeller.
- Tohum Miktarı: Bir dekar (1000 metrekare) alan için 1,5 kilogram tohum yeterli olur. Bu miktarı baz alarak ekim yapacağınız alanın ölçüsüne göre tohum miktarını hesaplayabilirsiniz.
- Çimlenme Süresi: Ekim yaptığınız zamana ve yaşadığınız iklim koşuluna bağlı olarak çimlenme 2 ila 4 hafta arasında gerçekleşir.
Açık Arazide Bakım
- Sulama: Bamya yetiştirirken salma sulama tavsiye edilir. Yağmurlama sulama külleme hastalığına yol açabilir. Toprağı sürekli nemli tutmak önemlidir ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
- Çapalama ve Ot Temizliği: İlk çapa, bitki 15-20 cm boya ulaştığında, ikinci çapalama ise 3 hafta sonra yapılmalıdır. Ot temizliğine de dikkat edilmelidir.
- Gübreleme: İkinci çapalamadan önce fosforlu gübre takviyesi yapılabilir.
Hasat
Tohum ekiminden 40-60 gün sonra ilk çiçekler görünür ve çiçek oluşumundan maksimum 1 hafta sonra hasada başlanabilir. Ancak bamya hasadı yaparken eldiven giymeniz gerekir çünkü kaşıntı yapabilir. Yetiştirmesi kolay ama hasadı bir o kadar zor bir sebzedir.
Kapalı Mekanda Fide Yetiştirme
Açık araziye ekim öncesi kapalı mekanda fide yetiştirmek daha kontrollü bir başlangıç sağlar.
- Kap Seçimi: Tohum ekimi yapacağınız kap temiz, drenaj delikleri olan ve en az 5x7 cm büyüklüğe sahip olmalı. Viyoller, plastik kutular, yoğurt kapları veya yumurta kolileri gibi malzemeler kullanılabilir. Tohum başlangıç kitleri de tercih edilebilir. Kap çok küçük tercih edilirse, çimlenen fidelerin daha büyük saksılara nakledilmesi gerekebilir.
- Toprak Seçimi: Kaliteli saksı toprağı kullanmak önemlidir. Bahçe toprağı ağır olabilir ve yabani ot veya hastalık içerebilir.
- Uygun Ekim Derinliği: Tohum kalınlığının 3 katı derinlikte ekim yapılmalıdır. Ancak tohum paketindeki talimatları da kontrol edin. Marul, maydanoz gibi bazı tohumlar çimlenmek için ışığa ihtiyaç duyar ve toprak yüzeyinde kalmalıdır.
- Sulama: Tohum ekimi yapıldıktan sonra sprey şişe ile nazikçe sulama yapılmalıdır. Oda sıcaklığında su kullanın ve toprağı sürekli nemli tutun ancak aşırı sulamadan kaçının. Yaprakların üzerine su değmemesine dikkat edin. Dipten sulama da bir yöntemdir. Fideler büyüdükçe sulama sıklığı azaltılabilir.
- Sıcaklık: Tohum ekiminde sıcaklık 18-22 derece arasında tutulmalı ve toprak sıcak olmalıdır.
- Gübreleme: Fidelerinizin ikinci yaprakları geliştikten ve gövdesi güçlenmeye başladıktan sonra sıvı veya su bazlı toz gübrelerden az miktarda ve yavaşça uygulanabilir.
- Işık: Fidelerin sağlıklı gelişmesi için günde 10 ila 12 saat güneş ışığına ihtiyacı vardır. Fidelerin ışık yönüne doğru eğilmeye başlaması yeterli ışık almadığının bir işaretidir.
Kınalı bamya, Ege'nin bereketli topraklarında, doğru bakım teknikleriyle yetiştirildiğinde sofralara lezzet ve sağlık katacak değerli bir sebzedir.
