İzmir'in stratejik konumuyla öne çıkan ilçesi Aliağa, tarih boyunca farklı potansiyelleri barındırmış olsa da, 1960'lı yıllardan itibaren hızla bir sanayi kentine dönüşmüştür. Petro Kimya sanayinin kurulmasıyla başlayan bu süreç, Aliağa'nın ekonomik kimliğini kökten değiştirmiştir.
Aliağa'da kaç fabrika var
1961 Anayasası uyarınca “Ağır Sanayi Bölgesi” olarak kabul edilen Aliağa, 1970'lerden itibaren sanayi yoğunluklu bir ekonomiyle öne çıkmaya başlamıştır. Petkim ve Tüpraş gibi dev kamu yatırımlarının yanı sıra, Nemrut Limanı çevresine kurulan çok sayıda özel sektör kuruluşu bölgenin sanayileşme hızını artırmıştır. 1970'lerin sonunda yaklaşık 50 büyük sanayi tesisi ve kuruluşu ile 1911 işyerine ev sahipliği yapan Aliağa'da, 1990'lardan itibaren özel sektör yatırımları ivme kazanmıştır.
Aliağa fabrika sayısı
Aliağa'da Petrokimya Tesisleri (Petkim, Tüpraş, Star Rafineri, SOCAR Akaryakıt Depolama), Demir-Çelik işletmeleri (İzmir Demir Çelik, Habaş, Çebitaş, Ege Çelik, Özkan Demir Çelik, Kocaer Haddecilik, Kardemir Çelik gibi), enerji santralleri (Enka, İzdemir Enerji, EÜAŞ), limanlar (Nemrut Limanları ve 13 iskele), Gemi-Söküm Tesisleri, LPG dolum tesisleri, kâğıt fabrikası (Viking), gübre sanayi (Ege Gübre) ve diğer özel sanayi kuruluşları faaliyet göstermektedir.
Aliağa Organize Sanayi Bölgesi: Kimyanın İhtisas Alanı
1997 yılında 10 milyon metrekare alan üzerine kurulan Aliağa Organize Sanayi Bölgesi (ALOSBİ), Türkiye'deki tek Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olma özelliğini taşımaktadır. 2024 yılı itibarıyla ALOSBİ'de 72 firma faaliyette bulunmaktadır.
Tarım, Hayvancılık ve Balıkçılığın Değişen Rolü
Sanayileşmeyle birlikte Aliağa'da tarımsal faaliyetler azalmış, ancak Güzelhisar ve Helvacı ovaları ile Şakran bölgesinde tarım devam etmektedir. Pamuk, tütün, sebze, zeytin ve çekirdeksiz üzüm ilçede yetiştirilen başlıca ürünlerdendir. Kırsal yaşamı geliştirmeye yönelik projeler de uygulanmaktadır. Hayvancılık da sanayileşmeden etkilenmiş, ancak et, süt ve yumurta üretimi devam etmektedir. 2023 yılında 52 arıcılık işletmesinde 24 ton bal üretilmiştir.
Aliağa'nın doğal bir balıkçı barınağı olmasına rağmen, petrol rafinerisi ve limanların kurulmasıyla balıkçılık azalsa da halen istavrit, kopez, sarpa, hamsi gibi çeşitli balıklar avlanmaktadır. İlçede 140 plakalı balıkçı teknesi bulunmaktadır.
Bankacılık ve Ticari Yaşam: Zorluklar ve Umut Veren Gelişmeler
Yoğun sanayi etkinliği, Finans kuruluşlarının Aliağa'ya önem vermesine ve şube açmalarına neden olmuştur. 2023 verilerine göre ilçe merkezinde 13 banka şubesi hizmet vermektedir. Ancak ilçede dönen günlük ortalama 500 milyon TL'lik paranın büyük kısmının hesaplar arası transfer edilmesi ve ilçe ekonomisi içinde dönmemesi ticari yaşama katkıyı istenen düzeyde tutamamaktadır. Aliağa'nın kısa ilçe tarihinden dolayı köklü esnaf sayısının azlığı ve yakındaki büyük alışveriş merkezlerinin etkisi ticareti olumsuz etkilemektedir.
